Ogromne zmiany dla odbiorców zasiłków w Wielkiej Brytanii – Brytyjski rząd zapowiada największą w historii walkę z nadużyciami w systemie świadczeń. Nowe przepisy, które mają wejść w życie od 2026 roku, dadzą urzędnikom bezprecedensowe uprawnienia – włącznie z możliwością sięgania bezpośrednio po pieniądze z kont bankowych osób pobierających zasiłki niezgodnie z prawem. (Dalsza część artykułu poniżej)
Rządowy plan: odbierać długi prosto z konta
Na mocy nowego projektu ustawy o zwalczaniu oszustw i błędów (Public Authorities Fraud, Error and Recovery Bill), DWP zyska prawo do bezpośredniego ściągania zaległości z kont bankowych osób, które dopuściły się nadużyć. W przypadku uporczywego uchylania się od spłaty długów, urząd będzie mógł także wnioskować o czasowe odebranie prawa jazdy, nawet na dwa lata.
Władze zapowiadają, że nowe przepisy mają na celu ukrócenie nadużyć, ale podkreślają też, że wszystkie działania będą objęte ścisłą kontrolą i zabezpieczeniami, aby nie uderzyć w uczciwych beneficjentów.
Departament Pracy i Emerytur (DWP) szacuje, że nowe prawo pozwoli odzyskać aż 1,5 miliarda funtów w ciągu pięciu lat.
Ogromne zmiany dla odbiorców zasiłków w Wielkiej Brytanii
Najwięcej emocji budzi tzw. Eligibility Verification Measure – czyli mechanizm, który ma pozwolić DWP na współpracę z bankami w celu identyfikowania potencjalnych nadużyć. Nie oznacza to jednak masowego przeglądania kont milionów osób korzystających z Universal Credit, Pension Credit czy zasiłku dla niepełnosprawnych.
Banki będą miały obowiązek zgłaszać przypadki, w których dana osoba może przekraczać próg dochodowy (np. £16,000 dla Universal Credit). Ale – jak podkreślono – DWP nie uzyska dostępu do historii transakcji i nie będzie śledzić, na co wydawane są pieniądze. Każde naruszenie tych zasad może skutkować karami dla instytucji finansowych. Przeczytaj także: 9 ważnych zmian finansowych w Wielkiej Brytanii od maja 2025 roku Czytaj dalej poniżej
Nowe uprawnienia, nowe obowiązki, nowe konsekwencje
Zmiany obejmą nie tylko osoby pobierające zasiłki. Nowe przepisy dadzą DWP możliwość:
- odzyskiwania długów od osób, które już nie pobierają zasiłków ani nie pracują na etacie, ale stać je na spłatę;
- przeszukiwania nieruchomości podejrzanych o oszustwa;
- kontroli danych przewoźników lotniczych – by wykrywać, czy ktoś nie przebywa za granicą mimo pobierania świadczeń;
- stosowania kar administracyjnych jako alternatywy dla postępowań karnych;
- korzystania z nowych mechanizmów odzyskiwania środków publicznych w czasie kryzysów (np. epidemii).
Co to oznacza dla Polaków mieszkających w UK?
Dla wielu Polaków w Wielkiej Brytanii pobierających świadczenia oznacza to konieczność jeszcze większej ostrożności i przejrzystości finansowej. Osoby, które np. odkładają większe sumy na przyszłość lub korzystają z pomocy bliskich, muszą uważać, by nie przekroczyć dopuszczalnych progów dochodowych.
Z drugiej strony, rząd zapewnia, że uczciwi beneficjenci nie mają się czego obawiać – nowe uprawnienia DWP mają być stosowane „proporcjonalnie i celowo”, a dane będą analizowane tylko wtedy, gdy wystąpi uzasadnione podejrzenie naruszenia przepisów. Przeczytaj także: HMRC wysyła wezwanie do zapłaty podatku od oszczędności powyżej 3 500 GBP Czytaj dalej poniżej
Wdrożenie od 2026 – ale przygotowania trwają już teraz
Choć nowe przepisy mają wejść w życie w 2026 roku, DWP już teraz publikuje szczegółowe wytyczne i zapowiada konsultacje ze środowiskami branżowymi. Nowe mechanizmy mają być wdrażane stopniowo – w ramach strategii „test and learn”, by uniknąć błędów i nadużyć.
Brytyjski rząd nie ukrywa, że nowa ustawa to realizacja jednego z głównych punktów wyborczych – czyli ochrony pieniędzy podatników. W czasach kryzysu budżetowego każda odzyskana złotówka (czy raczej funt) ma znaczenie – ale musi to iść w parze z poszanowaniem praw obywateli.